Gözlüyor hangi ses olayı vardır?
Türkçede, a, e ünlüleriyle biten fiillerin şimdiki zaman kipinde, a ünlüsü hem telaffuzda hem de yazımda ı, u olur. E ünlüsü i, ü olur: başlar ( Büyük ünlü uyumu. Bir kelimenin ilk hecesinde kalın ünlü (a, ı, o, u) varsa diğer hecelerdeki ünlüler kalınlaşır, ince ünlü (e, i, ö, ü) varsa diğer hecelerdeki ünlüler kalınlaşır, diğer hecelerdeki ünlüler incelir: adım, ayak, boyunduruk, burun, dalga, dudak, yutmak; beşik, bilezik, haşhaş, gözlük, üzengi, vergi, yüzük vb. Ünlü daralması, Türkçede geniş ünlülerin dar ünlülere dönüştüğü bir ses olgusudur. A veya e ünlüleriyle biten bir fiile -yor eki eklendiğinde, fiilin son hecesindeki ünlü ı, i, u veya ü ünlülerinden birine dönüşür: hide + yor > hides. wish + your > wish. Ünlü durumu – Türk Dil Kurumu. 8. ünsüzlerden birinin atlanmasıdır. A’daki “alçak-l ⇒ low”, B’deki “sıcak-cık ⇒ sıcacık”, C’deki “küçük-cük ⇒ tiny” ve E’deki “ufak-l ⇒ small” sözcüklerinde ünsüz düşmesi görülebilir. Dilimizde ses olayları 8 başlık altında incelenir. Bunlar ünsüz benzeşmesi, ünsüz yumuşaması, ses düşmesi, ses türetme, ünlü daralması, iptal ve kaynaşmadır. “p, ç, t, k” ünsüzleriyle biten bir kelime sesli harfle başlayan bir ek aldığında sert ünsüz yumuşak hale gelir. Bu ses olayına “ünsüz yumuşaması” denir. Daralma: Bir isim öbeğinde bir sesli harfin veya sesli harfin yanındaki ünsüzün kaybolmasına daralma veya hece kaynaşması denir. Örnek: next Sunday > Monday, pharmacy > pharmacy, post office > post office, vb. Ünlü düşmesi Türkçede görülen bir ses olayıdır. Çekimlemetekil3. çoğulbelirtmeağzınıyönelmeağzınabulunmaağzındaayrılmaağzından40 satır daha Bu, bileşik bir sözcüğü oluşturan ilk sözcüğün sonundaki sesin kaybolması olgusudur. kahvaltı (< kahvenin altında), neden (< ne için), nasıl (< gerçek olan şey), ne var ne yok (< ne oluyor), neler oluyor (< ne oluyor), seksen (< sekiz on), doksan (< dokuz on), kardeş (< kardeş).
Dilimizdeki kelimeler ek aldığında kökleri değişmez. Bu kural iki kelime için geçersizdir. Buna göre, “I, you” kelimelerine -e eki eklendiğinde, kökteki e sesleri a olur ve bu ses olayına “ünlü değişimi” denir. “Ben + e – bana” kelimesi ünlü değişiminin bir örneğidir. – Ses kaybı: Kelimeler çekimlendiğinde veya türetildiğinde seslerden biri düştüğünde buna ses kaybı denir. İki şekilde incelenir: ünlü düşmesi ve ünsüz düşmesi. Bunun örnekleri aşağıdaki gibi verilebilir. – Ünlü düşmesi: “uyu” kelimesine ku eklendiğinde “ayyun” olarak yazılır ve “u” harfi atılır. – Ünsüz türetme: “Affetmek” eki “affetmek” kelimesine eklendiğinde “affetmek” olur. “f” harfi kelime ile ek arasına yerleştirilir. Seslerin uzaklığına bağlı olarak yakın ve uzun mesafeli göçten bahsedilir. Yakın örtüşmelere örnekler: ground>ground, Ar. Kibrit>Kirbit, sour>eshki, lonely>lonely, wrong>wrong, holiday>baryam, Meryem>Meyrem, bridge>körpü, diet>pehriz, vb. Yunanca>Urum, Rusça>Urus, Far. zil>ilegen, rüzgar>rüzgar, anlaşma>irza (ağız), vb. Geniş-düz kalıcı ünlü türetmesi de görülür. Geniş-düz ünlü: firm>firm, straight>straight down, broad day>broad day, narrow>narrow, all alone>all alone, vb. Dar ünlü: azcık>acık, bircik>biricik, vb. Bazı iki heceli Türkçe kelimelerde, bir ek bir ünlüyle başladığında, orta hecedeki dar ünlüler atlanır. Bunun nedeni, orta hecenin zayıf bir vurguya sahip olmasıdır. Örnek: kalbim > kalbim, alnın > alnın, omzun > omzun, vb. 4) ÜNÜSÜZ TÜREVİ (İKİZLEME) feel+feel = hissetmek be+be = kararlı olmak think+to = düşünmek reject+to = affetmek+affedilmek=affedilmek zen+to = hakkı, duyguyu, kötülüğü, ilacı, üremeyi, atayı, rabbimizi, sırrı, zarafeti, vs. kınamak. Bu duruma ünlü düşmesi denir.Gizliyor kelimesinde hangi ses olayı vardır?
Bakıyor kelimesinde hangi ses olayı vardır?
Kucucuk hangi ses olayıdır?
Hangi ses olayı vardır?
Çiziyor kelimesinde hangi ses olayı vardır?
Eczanede hangi ses olayı vardır?
Alnım hangi ses olayıdır?
Ağıza mı ağza mı?
Kahve altı hangi ses olayı?
Bana sana hangi ses olayı?
Uyku kelimesinde hangi ses olayı vardır?
Affetmek kelimesinde hangi ses olayı vardır?
Yalnız kelimesinde hangi ses olayı vardır?
Ünlü genişlemesinin örnekleri nelerdir?
Alnı hangi ses olayıdır?
Hallolmak hangi ses olayıdır?
Ünlü daralmasının diğer adı nedir?